FAQ

SYSTEM PP-R

Instalacje wykonane z polipropylenu PP-R różnią się od innych. Wynika to z zastosowanego surowca. Duża topliwość polipropylenu umożliwia łączenie go metodą zgrzewania. To łączenie trwałe nierozłączne, które polega na uplastycznieniu obydwu powierzchni łączonych, w tym wypadku zewnętrznej powierzchni rury z wewnętrzną powierzchnią złączki i dociśnięciu ich. Ciastowate tworzywo miesza się. Rezultatem po rychłym ochłodzeniu się jest jednolity monolit, jedno ciało, niewiele mniej trwałe na łączeniach, co gdzie indziej. Rury z PP-R charakteryzują się wysoką rozszerzalnością temperaturową. Oznacza to, że pod wpływem gorącej wody rury rozszerzają się i wydłużają. Należy unikać wielometrowych, prostych odcinków, gdyż ich wydłużenie się może rozerwać rurę na kolanku. Aby zniwelować ten efekt, można rury poprowadzić zabiegiem i zrobić kompensację omega kształtną. Rozszerzanie się na boki jest problemem przy montażu w ścianie. Nie wolno rur PP-R oblewać bezpośrednio zaprawą. Zarówno rury do zimnej, jak i do ciepłej wody trzeba przez zalaniem włożyć w otulinę.

Do zgrzewania rur i kształtek służą zgrzewarki przenośne, a w wypadku większych średnic – stacjonarne. Najpierw podłącz zgrzewarkę do sieci i rozgrzej ją. Operację zgrzewania rozpocznij równo ucinając rurę prostopadle do osi i używając odpowiednich narzędzi (nożyc do rur, obcinaka krążkowego lub piły z brzeszczotem do PP-R). Oczyść zgrzewane powierzchnie z wszelkich zanieczyszczeń. Jeśli chodzi o rurę stabi z wkładem aluminiowym, należy na całej powierzchni zgrzewu usunąć warstwę aluminium za pomocą zdzieraka. Nienagrzana rura nie powinna luźno wchodzić do złączki. Równocześnie wsuń złączkę i rurę na tuleje grzewcze po obydwu stronach zgrzewarki. Wsuwając rurę i złączki nie okręcaj ich. Po określonym czasie wysuń i złącz ze sobą na docisk oba elementy. Przytrzymaj je, aż do ochłodzenia i zespolenia się materiału. Ponieważ zgrzewarki mogą różnić się parametrami, a na pracę wpływa też zewnętrzna temperatura, przed przystąpieniem do prac dobrze jest poćwiczyć i zrobić kilka próbnych zgrzewów.

 

W JAKIEJ TEMPERATURZE ZGRZEWAĆ RURY PP-R?

Temperatura zgrzewania dla PP-R wynosi 250-270°C, najlepiej 260. Gdy narzędzie się rozgrzeje, trzeba poczekać jeszcze ok. 5 minut, by ciepło dobrze się rozprowadziło. Nie zaleca się zgrzewania w temperaturze poniżej 4°C. Gdy jest niewiele cieplej, czas zgrzewania należy wydłużyć nawet o 50%

CO LEPSZE: RURY PP-R CZY PEX?

Instalacja PP-R po zgrzaniu stanowi jedno ciało, rury razem ze złączkami. W PEX występują złączki, zaciskane lub ściskane. PP-R oraz PEX mają podobną wydłużalność cieplną, dzielą też wspólne zalety – tworzywa nie reagują z przepływającymi cieczami i nie korodują. Jeśli instalacja PP-R jest wykonana zgodnie ze sztuką, nie z najtańszych materiałów, to podobnie jak dobrze wykonana instalacja PEX jest trwała. Przy tym jest zauważalnie tańsza. A skoro nie widać różnicy, to po co przepłacać?

 
CZY RURY PP-R MOŻNA TYNKOWAĆ?

Rury PP-R można tynkować lub zalewać, jednak zarówno instalacja ciepła, jak i zimna muszą bezwzględnie być umieszczone w otulinie. Dlaczego? Po pierwsze, polipropylen charakteryzuje się dużą rozszerzalnością temperaturową. Gdy rurą płynie gorąca woda, rura powiększa swoją objętość. Rury PP-R stabi także się wydłużają, chociaż kilka razy mniej. Gdy rurę zatynkujemy na sztywno, nie będzie miała miejsca na pracę i coś będzie musiało pęknąć, ona albo ściana. Otulina daje miejsce na rozszerzanie się średnicy spowodowane wysoką temperaturą, a ponadto zmniejsza straty ciepła. Po drugie otulina zapobiega ochłodzeniu ściany w pobliżu rury do zimnej wody, które może wystąpić przy ciągłych poborach wody. Chłodna ściana to zjawisko niepożądane, gdyż powoduje kondensowanie się pary wodnej, zawilgocenie i wszystkie przykre tego konsekwencje.

 
CZY RURY PP-R NADAJĄ SIĘ DO C.O.?

Zdecydowanie tak. To ich podstawowe zastosowanie. Są elastyczne, można je giąć i szybko się je montuje, dzięki czemu nadają się do nowych instalacji, jak i do przeróbek w starszych mieszkaniach. Instalacja z PP-R poprawnie zrobiona z odpowiedniej jakości materiałów jest praktycznie wieczna, gdyż nie szkodzą jej żadne środki chemiczne. Nie zarasta kamieniem i nie koroduje.

 
JAKIE RURY PP-R DO CO?

Do obiegu wody zimnej wystarczy zastosować rury z czystego, jednolitego PP-R. Do obiegu ciepłej wody lepiej użyć rur stabi, z wkładką aluminiową lub z włóknem szklanym. Wzmocnienie jest potrzebne ze względu na to, że rury przewodzące ciepłą wodę znacznie bardziej pracują.

 
JAKIE RURY P-R DO CIEPŁEJ WODY?

We względu na większą wytrzymałość mechaniczną oraz mniejszą rozszerzalność temperaturową zalecane jest stosowanie rur PP-R stabi. W naszej ofercie można znaleźć najwyższej jakości, pięciowarstwowe rury, stabilizowane perforowana wkładką aluminiową lub włóknem szklanym. Rury z wkładką aluminiową wymagają dodatkowej obróbki (usunięcia aluminium ze zgrzewanej powierzchni), te z włóknem szklanym można zgrzewać bezpośrednio, jak te z jednolitego PP-R.

JAKIE RURY PP-R WYBRAĆ?

Instalacje do CO lub CWU tworzy się w domyśle na całe lata. Wśród różnego rodzaju materiałów ogromną popularność zyskują rury z polipropylenu PP-R.

Rury z czystego PP-R są łatwe w montażu, uniwersalne i trwałe. PP-R nie reaguje z czynnikami chemicznymi w wodzie. Jedyną właściwością, którą trzeba brać pod uwagę, jest wysoka rozszerzalność temperaturowa. Stąd czyste PP-R zaleca się przede wszystkim do instalacji wody zimnej. Do instalacji wody ciepłej poleca się rury PP-R stabilizowane wkładką aluminiową, które są trwalsze mechaniczne i mniej się rozszerzają pod wpływem temperatury. Przed zgrzewaniem warstwę aluminium należy usunąć. To nieco pracochłonne, innym rozwiązaniem są rury PP-R stabilizowane włóknem szklanym, które są podobnie zabezpieczone co rury stabi alu, a zgrzewa się je równie prosto, co czysty PP-R, gdyż nie trzeba zeskrobywać aluminium. Pamiętaj: zawsze stosuj otuliny, a przy długich prostych odcinkach używaj kompensacje, szczególnie korzystając z jednorodnego PP-R do instalacji ciepłej wody.

 

 
PRODUCENT: JAKIEJ FIRMY RURY PP-R WYBRAĆ?

Należy pamiętać, że zgrzane rury i złączki PP-R tworzą monolityczne, jednorodne ciało. Dzięki temu pod wpływem temperatury pracują podobnie na całej długości. Ale ponieważ rury różnych producentów mogą nieco różnić się składem chemicznym, nie zaleca się łączyć rur od różnych producentów. Nie warto też oszczędzać i kupować PP po najniższych cenach z marketów, gdyż niskiej jakości surowiec może zepsuć całą pracę. Kupując produkty PRAWTECH masz pewność, że właściwie wykonana instalacja posłuży przez długie lata.

SYSTEM DOLNEGO ŹRÓDŁA

Prawidłowe skonfigurowanie i poprawne wykonanie instalacji DZC stanowią gwarancję dla poprawnej pracy pompy ciepła. Firma PRAWTECH wdrażając i rozwijając innowacyjną technologię PRAWTECH GEOTHERMAL jednocześnie dba o to, by montaż i zastosowanie naszych wyrobów odbywały się w zgodzie z firmowymi wymogami wykonawczymi (patrz dział: Do pobrania) jak również krajowymi Wytycznymi Projektowania, wykonania i odbioru instalacji z pompami ciepła Cześć 1: Dolne źródła do pomp ciepła. Jako firma wspierająca  działanie Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła mamy również swój udział w budowie rynku oraz współtworzymy wydawane przez Stowarzyszenie publikacje. Dodatkowo każdorazowo w przypadku pytań technicznych zachęcamy Państwa  do kontaktu z nami w celu indywidualnych konsultacji z producentem.

System sond serii FUTURA  naszej produkcji objęty jest pełnym ubezpieczeniem i gwarancją prawną na 10 lat. Gwarancja ma zastosowanie w przypadku wykonania prac wiertnicznych przez certyfikowanego partnera firmy PRAWTECH, zgodnie z obowiązującymi w kraju przepisami i wymogami.
Natomiast system studni, szafek i rozdzielaczy geotermalnych naszej produkcji objęty jest 2-letnią gwarancją z możliwością jej wydłużenia na zasadach szczególnych do lat 5.

Transport wyrobów geotermalnych odbywa się w oparciu o procedurę MOQ czyli minimów logistycznych obowiązujących w danym momencie i roku. Szczegółowe i aktualne informacje dostępne są w BOK PRAWTECH oraz u opiekunów terenowych.  Co do zasady, towary dostarczane są do klientów wg kryteriów zdefiniowanych w Ogólnych Warunkach Sprzedaży dostępnych w zakładce: Do pobrania a koszt transportu jest definiowany indywidualnie i uzależniony zarówno od wskazanego przez Odbiorcę miejsca wysyłki zamówionych towarów jak również ich ilości i gabarytu.

W ofercie firmy PRAWTECH występują produkty wyposażone w przepływomierze liniowe jak również podstawowe konfiguracje z zaworami kulowymi. Wybór odpowiedniego produktu pozostawiamy odbiorcy sugerując zastosowanie wyrobu zgodnego z wymaganiami odnośnego projektu branżowego.

Należy jednak wskazać, iż zastosowanie przepływomierzy w studniach, szafkach i rozdzielaczach dolnego źródła jest zalecane z uwagi na komfort i bezpieczeństwo obsługi gruntowej pompy ciepła. Zamontowane przez nas rotametry pozwalają na odczyt przepływu jak również jego regulację niezależnie od długości poszczególnych wymienników ciepła. Z perspektywy serwisowej przepływomierze są zaś szybkim elementem kontroli poprawności pracy instalacji.

Należy wskazać, że krajowe wytyczne Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła  PORTPC ze względów przytoczonych powyżej również rekomendują stosowanie przepływomierzy w układach powyżej dwóch sekcji.

Wszystkie wyżej wymienione produkty należy zdefiniować jako równoważne i pełniące identyczną funkcję dla układu dolnego źródła ciepła. Ich zastosowanie jest zamienne a wybór określonego produktu powinien być wynikiem indywidualnych decyzji projektowych i inwestorskich.

Studnia rozdzielaczowa serii Terra jest osłonowym elementem rozdzielacza i produktem dedykowanym do montażu w gruncie na zewnątrz obiektu. Wydaje się być rozwiązaniem idealnym dla instalacji średnich i dużych mocy, wszędzie tam gdzie mamy za zadanie połączyć większą ilość gruntowych wymienników ciepła (np. sond gruntowych). Studnia pozwala nam dokonać wielu połączeń w gruncie i wprowadzić do budynku wyłącznie jedną parę rur dobiegowych do pompy ciepła.

Szafka serii Terra BOX pozwala na estetyczne i ergonomiczne wkomponowanie rozdzielacza w zewnętrzną elewację budynku (np. ciepły montaż w styropianie lub wełnie). Rozwiązanie dedykowane jest niewielkim budynkom, w szczególności domom jednorodzinnym. Oszczędza miejsce w maszynowni pompy ciepła a jednocześnie eliminuje komplikacje typowe dla montażu studni takie jak dyskretne wkomponowanie pokrywy studni w teren zielony lub jezdny bądź ustabilizowanie studni podczas jej montażu w  gruntach niestabilnych. 

Rozdzielacz natomiast jest opcją podstawową, pozbawioną obudowy lub komory. Służy do montażu naściennego wewnątrz lub na zewnątrz budynku. Z uwagi na brak izolacji termicznej wymagane jest jego poprawne wyizolowanie w celu wyeliminowania zjawiska kondensacji pary wodnej na powierzchni rozdzielacza. Szeroki zakres konfiguracji rozdzielaczy pozwala na ich zastosowanie zarówno w małych instalacjach jak i maszynowniach dużych mocy.

Wszystkie kategorie rozwiązań oferowanych przez PRAWTECH są testowane i pozwalają na skuteczne przepłukanie i odpowietrzenie układu przy pomocy dodatkowej sekcji będącej na wyposażeniu wszystkich oferowanych rozwiązań.

Firma PRAWTECH Polska od ponad dwudziestu pięciu lat zdobywa doświadczenia w produkcji najwyższej jakości rur i kształtek z polipropylenu PP-R. Uczestnicząc aktywnie w rozwoju branży grzewczej w Polsce i na świecie równolegle stworzyliśmy dział promujący wykorzystanie Odnawialnych Źródeł Energii (OZE).

Firma PRAWTECH nie angażuje się w usługi takie jak projektowanie lub wykonywanie instalacji. Służymy jednak naszym klientom doradztwem oraz wsparciem. Zbudowaliśmy listę rekomendowanych partnerów i wyspecjalizowanych firm wykonawczych działających na obszarze kraju. Zainteresowanych klientów i inwestorów zapraszamy do kontaktu z regionalnymi opiekunami rynku lub  z BOK. Zapraszamy – chętnie udostępniamy kontakty do sprawdzonych i rekomendowanych wykonawców jak również doradzamy na ścieżce podejmowanych przez Państwa inwestycji. 

Wykonanie otworowych wymienników ciepła na głębokość większą niż 30m wymaga wykonania dokumentacji geologicznej – tzw. PRG (Projekt Robót Geologicznych). Dodatkowej dokumentacji wymaga otworowanie na głębokość większą niż 100m. W każdym z omawianych przypadków standard wykonania, konstrukcję wymiennika jak również sposób likwidacji otworu montażowego  definiuje uprawniony projektant – geolog.  

Firma PRAWTECH nie wymaga stosowania materiału wypełniającego przestrzeń pierścieniową odwiertu. Stoimy na stanowisku, że o obowiązku zastosowania materiału wypełniającego i o jego parametrach powinna decydować jednostka projektowa. Użycie TerraCem 2.0 w wielu wypadkach poprawia proces wymiany ciepła miedzy sondą a górotworem jak również zwiększa stabilność i bezpieczeństwo pracy wymiennika.

Podsumowując, z uwagi na zróżnicowaną litologię skał w Polsce i złożony charakter omawianego zagadnienia stoimy na stanowisku, że zastosowanie określonych metod likwidacji otworu powinno być efektem konsultacji branżowych  celem określenia optymalnych technik gwarantujących poprawną pracę instalacji gruntowej pompy ciepła.

Niezależnie od ilości sekcji dolnego źródła równomierny rozdział czynnika niezamarzającego (np. glikol propylenowy z inhibitorami korozji o stężeniu 35%) gwarantuje optymalny pobór ciepła z gruntu.

Zabudowane w studniach i rozdzielaczach  zawory regulujące pozwalają w prosty i czytelny sposób zagwarantować równomierne przepływy dla każdej pętli dolnego źródła. Dlatego rotametr  to element pozwalający użytkownikowi i serwisantowi sprawnie zdiagnozować pracę instalacji dla każdej sekcji dolnego źródła niezależnie. W przypadku kodu błędu lub awarii pompy ciepła  dostęp do rewizyjnej studni bądź szafki wielosekcyjnej pozwala szybko stwierdzić, czy problem nieprawidłowych przepływów i temperatur dotyczy całego układu dolnego źródła, czy może tylko jednego z zamontowanych wymienników.

Firma PRAWTECH wspiera biura projektowe  działające w branży sanitarnej oraz  projektantów specjalizujących się w opracowaniu dokumentacji z udziałem gruntowych pomp ciepła. Dostarczamy partnerom bibliotekę plików CAD oraz parametry techniczne niezbędne do optymalnego doboru i precyzyjnych obliczeń hydraulicznych.  Zapraszamy do współpracy na tym polu wszystkie zainteresowane jednostki projektowe.

W procesie projektowania i budowy dolnego źródła pomp ciepła do zasilania zwłaszcza dużych obiektów szczególnej wagi nabiera wartość zdolności przekazywania ciepła przez sondy geotermalne osadzone w odwiertach.

Aby uniknąć niedoszacowania lub przeszacowania zdolności gruntu do przekazywania ciepła przeprowadza się badania przewodności cieplnej gruntu za pomocą metody echa temperaturowego ( Thermal Response Test). Metoda ta polega na iniekcji ciepła do sondy geotermalnej i pomiarze temperatury zasilania i powrotu czynnika dostarczającego ciepło.

Na podstawie przeprowadzonego pomiaru, który trwa około 70 godzin wyznacza się współczynnik efektywnej przewodności cieplnej gruntu w obszarze, w którym osadzona jest sonda geotermalna.

Przez współczynnik efektywnej przewodności cieplnej należy rozumieć przewodnictwo wypadkowe:

-tworzywa, z którego wykonana jest sonda geotermalna,

-wypełnienia otworu wiertniczego

-gruntu otaczającego sondę geotermalną.

 

Znając ten współczynnik możemy wyznaczyć zdolność gruntu do przekazywania bądź odbioru ciepła. Do wyznaczania współczynnika  efektywnego przewodnictwa cieplnego gruntu stosuje się ruchomy zestaw pomiarowy wyposażony w źródło ciepła, pompę obiegową i rejestratory do pomiaru temperatury zasilania i powrotu czynnika dostarczającego ciepło  oraz ilości ciepła przekazywanego do gruntu.

… O GŁĘBOKOŚCI MNIEJSZEJ NIŻ 100M

W przypadku decyzji inwestycyjnej o wykonaniu odwiertów pod gruntową pompę ciepła o głębokości większej niż 30m należy wykonać Projekt robót geologicznych na potrzeby wykonania otworów wiertniczych w celu wykorzystania ciepła Ziemi – w skrócie PRG. Dokumentację należy przygotować zgodnie z obowiązującym prawem tj.:

1. Ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity: Dz.U. 2021, poz. 1042 ze zmianami).

2. Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym robót, których wykonywanie wymaga uzyskania koncesji. Dz.U. 2011, Nr 288, poz. 1696.

Projekt robót geologicznych poza częścią tekstową wymaga opracowania następujących załączników:

1. Lokalizacja terenu projektowanych robót na tle granic administracyjnych i granic obszarów chronionych, skala 1: 50 000.

2. Mapa sytuacyjno-wysokościowa, skala 1: 10 000.

3. Mapa ewidencyjna, skala 1: 1 000.

4. Mapa zasadnicza, skala 1: 2 000.

5. Mapa geologiczna rejonu projektowanych robót, skala 1: 25 000.

6. Mapa hydrogeologiczna rejonu projektowanych robót, skala 1: 50 000.

7. Mapa geośrodowiskowa rejonu projektowanych robót, skala 1: 50 000.

8. Projekt geologiczno-techniczny odwiertów S1 ÷ S4, skala 1: 500.

Projekt nie będzie z mocy prawa podlegać zatwierdzeniu, ale będzie musiał być przyjęty jak to zwyczajowo w Starostwach praktykowane, albo na zasadzie milczącej zgody (30 dni od daty złożenia wniosku). Tylko w nielicznych sytuacjach urząd wysyła pismo, że organ geologiczny nie widzi przeciwwskazań do rozpoczęcia robót.

Dodatkowo należy mieć na uwadze, że po wykonaniu otworowania należy złożyć dokumentację powykonawczą. Mowa w tym wypadku o dokumentacji tzw. innej zgodnie z:   Rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie innych dokumentacji geologicznych (Dz.U. 2020, poz. 2449).

W celu zlecenia wykonania PRG ze strony inwestora niezbędne jest przekazanie uprawnionej jednostce projektowej (geologowi) następujących dokumentów:

1. Mapa ewidencyjna w skali 1: 1000 (dla danej nieruchomości)
2. Mapa zasadnicza w skali 1: 2000 (dla danej nieruchomości)
3. Wypis z rejestru gruntów (potwierdzający własność).

 
… O GŁĘBOKOŚCI NIE PRZEKRACZAJĄCEJ 30M

Odnosząc się do sytuacji, kiedy planujemy odwierty pod gruntową pompę ciepła o głębokości do 30 m, to idąc za zapisami:

1. Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity: Dz.U. 2021, poz. 1042 ze  zmianami).

2. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym robót, których wykonywanie wymaga uzyskania koncesji. Dz.U. 2011, Nr 288, poz. 1696.

Projekt robót geologicznych dla otworów do 30 m nie jest wymagany (nie ma konieczności przedkładania go Staroście), ale pod warunkiem, że otwór nie znajduje się w obszarze górniczym, gdzie dokumentacja wymagana jest każdorazowo bez względu na głębokość otworowania.

 
… O GŁĘBOKOŚCI POWYŻEJ 100M

Odnosząc się do kwestii wykonania otworów wiertniczych o głębokości powyżej 100m w celu wykorzystywania ciepła Ziemi, mają tu zastosowanie przepisy:

1. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity: Dz.U. 2021, poz. 1042 ze  zmianami).

2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym robót, których wykonywanie wymaga uzyskania koncesji. Dz.U. 2011, Nr 288, poz. 1696.

Zgodnie z zapisami ustawy Prawo geologiczne i górnicze wykonanie otworu powyżej 100 m głębokości wiąże się poza opracowaniem Projektu robót geologicznych, który przedkłada się do przyjęcia Staroście,  z opracowaniem planu ruchu zakładu, zatwierdzanym przez Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego właściwym dla miejsca wykonywania robót. Taki plan ruchu musi podpisać kierownik ruchu zakładu górniczego